Sfera.az-ın məlumatına görə, hazırda beynəlxalq birjalarda formalaşan qiymətlər 2022-ci ilin iyun ayı üçün razılaşdırılır. Deməli, iyun üçün satılan Azərbaycan neftinin qiyməti 100 dollardan aşağı olmayıb.

Mövcud vəziyyət onu göstərir ki, 2022-ci ildə neftin orta qiyməti ölkəmizdə proqnozlaşdırılan qiymətdən xeyli yüksək olacaq. Müxtəlif qiymətləndirmələrə görə il ərzində orta qiymətin 90-100 dollar səviyyəsində qalma ehtimalı güclüdür.

Xam neftin dünya qiymətinin səviyyəsinə təsir edən əsas amillərdən biri olan qlobal məcmu tələbin dinamikasında bərpa meyillərinin sürətlənir. 2021-ci ildə dünya iqtisadiyyatı, qlobal ticarət və sənaye istehsalı, investisiya qoyuluşları xeyli artıb. Bu proses cari ildə də davam edir. Qlobal artım və ticarət meyillərinin güclənməsini nəzərə alsaq neftin qiymətinin kəskin azalması ehtimalı istisna olunur.

Xam neftin qiymətinin Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün əhəmiyyətinin böyük olması hamıya bəllidir. Ölkənin əsas ixrac əmtəəsi olan xam neftin qiymətinin artması Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) və Azərbaycan Beynəlxalq Əməkdaşlıq Şirkətinin (ABƏŞ) ödədiyi mənfəət vergisi vasitəsilə büdcəyə birbaşa təsir göstərir. Neftin qiyməti 50 dollar olduğu təqdirdə neft-qaz sahəsində fəaliyyət göstərən Hasilatın Pay Bölgüsü sazişlərindən mənfəət vergisi 630 milyon manat proqnozlaşdırılıb. Orta qiymət 2 dəfə artarsa, mənfəət vergisi üzrə gəlir 1,25 milyard manatı ötəcək.  

Hesablamalara əsasən, bu il neftin orta qiyməti 55 dollar olarsa, Neft Fondunun gəlir və xərcləri tarazlaşacaq. Neftin qiyməti 55 dollardan yüksək olduqda isə büdcədə profisit yaranacaq.

Nəhayət, neftin qiymətinin əlverişli səviyyəyə qalxması Azərbaycanın tədiyə balansında profisitin həcmini artıracaq. Bu hal manatın sabitliyinin güclənməsinə və iqtisadiyyatın daha çox pulla təmin edilməsinə də əsas yaradacaq.

Sadalananlar göstərir ki, neftin bahalaşması ölkəmizin fiskal gəlirlərinin artmasına böyük faydası olacaq.

 

Vasif

Sfera.az