“Azərbaycanda qumar və fahişəxanalar leqallaşdırılsın” – Ekspertdən qalmaqallı açıqlamalar
11:10 / 30.12.2021
2528
Son onilliklərdə qumar və seks işçiliyinə icazə verən
ölkələrin sayı artır. Təcrübə göstərir ki, qəti qadağaların tətbiq edilməsi
uğurlu deyil, tam məhdudiyyət bu sahələrdə neqativ halların çoxalmasına,
kriminal ünsürlərin formalaşmasına, insan hüquqlarının pozulmasına, həmçinin
sağlamlıq problemlərinin yaranmasına səbəb olur.
Bu səbəbdən də hökumətlər qumar və seks işçiliyini
qadağan etmək əvəzinə, bu sahələrdə fəaliyyətin daha məqbul şəkildə idarə edilməsinə
üstünlük verməyə başlayıblar. Bu cür yanaşma Avropa, Latın Amerikası ölkələrində,
Avstraliyada, Asiya və Afrikanın bir neçə ölkəsində müşahidə edilir.
Maraqlıdır, ölkəmizdə də qumar və seks xidmətinin
leqallaşması mümkündürmü?
Mövzu ilə bağlı Sfera.az-a açıqlama verən Gundem.az
saytının baş direktoru və tanınmış sosial media mütəxəssisi Emil Məmmədov
sözügedən sahələrə qoyulmuş qadağaların yumşaldılmasının vacib olduğunu
düşünür:
"Azərbaycan qumar və seks işçiliyinə tam qadağa tətbiq
edən ölkələrdəndir. Qanunlarımıza görə, bu sahələrdə fəaliyyəti təşkil etmək
cinayət əməli hesab olunur. Amma qadağalara baxmayaraq, hər il qumaq
oyunlarının təşkili və fahişəxanaların fəaliyyəti ilə bağlı çoxsaylı faktlar
aşkarlanır. Aşkarlanmayan faktlar da nəzərə alınarsa deyə bilərik ki, ölkəmizdə
bu cür fəaliyyətlər qeyri-qanuni formada onsuz da mövcuddur və həmin sahələrdə
kriminal ünsürlərin fəaliyyəti var”.
Emil Məmmədov deyir ki, yüzillər boyu bütün məhdudiyyətlərə
baxmayaraq qumar oynamaq istəyən, seksual münasibətlərdə maraqlı olan insanlar
olub və olacaq:
"Buna görə də adıçəkilən sahələrdə fəaliyyəti qadağan
etmək əvəzinə prosesin daha düzgün tənzimlənməsinə ehtiyac var. Xüsusilə, qumar
sahəsi tədricən nəzarətdən çıxır. İnternetin inkişafı qumar oyunlarında iştirak
etmək istəyənlərin işini asanlaşdırıb. İndi onlayn formada müxtəlif qumar
oyunlarına qatılmaq mümkündür. Hətta bəzi bəzi onlayn kazino saytları tərəfindən
canlı yayımla qumar oyunları da təşkil edilir.
Qumar oyunlarına qadağaların tətbiqi sektorda kriminal
qruplaşmaların da aktivləşməsinə gətirib çıxarıb. Məsələn, ABŞ-da əvvəllər
qumar oyunlarının təşkili qadağan idi. Bundan faydalanan kriminal qruplaşmalar
qumar biznesinin təşkili ilə məşğul olmağa başlayıb. Bu vəziyyət qumar oynamaq
istəyən insanlara zərər verməklə yanaşı, qeyri-qanuni yolla gəlir əldə edilməsinə
də şərait yaratdı. Qadağaların neqativ nəticələrini nəzərə alan ABŞ hökuməti tədricən
qumarxanaların, kazinoların fəaliyyətinə icazə verməyə başladı. 2006-cı ildən
isə ABŞ-da internet vasitəsilə qumar oynanılması qadağan edildi. Düzgün tənzimləmə
ilə həm kriminal qruplaşmalar aradan qaldırıldı və ya xeyli zəiflədildi, eyni
zamanda dövlət bu fəaliyyətdən böyük məbləğdə vergi toplamaq imkanı qazandı”.
Müsahibimizin sözlərinə görə oxşar yanaşma seks
işçiliyinə münasibətdə də görünür:
Xarici və daxili təcrübəni nəzərə alaraq Azərbaycanda
da qumarxanaların fəaliyyətinə və seks işçiliyinə icazə verilməli, müəyyən məhdudiyyətlər
tətbiq etməklə həmin sahələr daha düzgün tənzimlənərək neqativ halların
inkişafının qarşısı alınmalıdır”.
Emil Məmmədov hesab
edir ki, qumar və seks işçiliyinə rəsmi icazə verilməsinin böyük iqtisadi
faydaları da var:
Xüsusən qumar biznesində böyük pulların dövr etdiyi məlumdur. 2020-ci ildə dünyada qumar bazarının həcmi 466 milyard dollar olub. Dövriyyə 2021-ci ildə 516 milyard dolları ötüb. Proqnozlara əsasən 2025-ci ildə bazarın böyüklüyü 674,7 milyard dollara yüksələcək. Qumar biznesinə imkan yaradılması qumar turizminin yaranmasına və inkişafına səbəb olur. Qumar, turistlərin müəyyən bir ölkəyə səfərlərinə cəlb edilməsinin bir yoludur. Keçən illər ərzində aparılan araşdırmalar göstərir ki, turistlər müxtəlif kazinolarda və əlaqəli qumar obyektlərində oynayır və pullarını yatırırlar. Qumar oynayan turistlər adətən varlı şəxslər olduğundan onların xərclədiyi vəsait də böyük olur. Məsələn, 2019-cu ildə Las-Veqas şəhəri qumar turizmi yolu ilə 48 milyondan çox turist cəlb edib. Turistlər şəhərdə 41 milyard dollar xərcləyib. Bu qədər turistə xidmət üçün şəhərdə 350 min iş yeri də fəaliyyət göstərir.
Qumarla məşhur olan digər bir şəhər Çinin xüsusi
inzibati ərazisi Makaodur. Burada 2021-ci ildə 36 milyard dollar
dövriyyə olub.
Seks turizminin də əlavə dəyər yaratmaq imkanları
böyükdür. Məlumdur ki, dünyada turistlərin daha çox hissəsi əyləncə məqsədilə səfər
edir. Müxtəlif araşdırmalara görə əyləncə üçün səfərə çıxanların 10-20 faizi
seksual münasibətlərə maraq göstərir. Hansı ölkədə bu cür münasibətlər üçün məhdudiyyət
yoxdursa, seks turizmi ölkəyə rəsmi formada ciddi gəlir gətirir. Məsələn, Amsterdam hər il 5 milyondan çox beynəlxalq
turisti məhz bu səbəbdən cəlb edir. Rəsmi məlumatlar göstərir ki, seks turizmi
Hollandiyanın ÜDM-nin 5%-dən çoxunu təmin edir”.
Kənan
